روش های انتقال ایدز و راه های پیشگیری و درمان بیماری ایدزچیست؟

ریسک  ابتلاء  از  طریق  روابط  معمولی  و  بدون  رابطه  جنسی  در  خانه  یا  محل  کار  صفر  است. خطر  انتقال ویروس به کارکنان بخش سلامت پس از قرار گرفتن در معرض خون آلوده 3/0%  به ازای هر تماس پوستی و 9/0%  به ازای هر تماس مخاطی است. ریسک انتقال در موارد زیر افزایش می یابد که شامل آغشته شدن به مقدار زیادی از خون آلوده،خون قابل مشاهده روی وسیله ای که با آن کار شده است، تماس با سوزن تزریق شده،جراحت عمیق و تماس با خون کسی که بار ویروسی بالایی دارد

آزمایش ایدز و ارزشیابی وضعیت بزرگسالان

در  ارزشیابی  وضعیت  بزرگسالان  لازم  است  تا  از  فرد  مشکوک  تاریخچه  پزشکی  گرفته  شود  مهم ترین جنبه های تاریخچه پزشکی بیمار، عوامل خطر مرتبط با HIV ، سابقه پزشکی قبلی و مرور دقیق و کامل بر دستگاه های مختلف بدن می باشد. پس از این مرحله آزمایش ایدز از فرد انجام می گیرد. در  بیماران  بدون  علامت  بالینی  و  در  معرض  خطر  آلودگی  با  HIV از  روش  ELISA جهت  بررسی آنتی بادی های ضد HIV استفاده می شود. در صورت مثبت شدن تست ELISA، جهت تأیید پاسخ آزمایش وسترن بلات مورد استفاده قرار می گیرد. در صورت مثبت بودن وسترن بلات، شمارش گلبول های قرمز خون و سفید خون و بررسی آنزیم های کبدی جهت فرد انجام می گیرد.

چگونگی انتقال ایدز در ایران

علل ابتلا بهHIV  در بین کل مواردی که از سال 1365تاکنون در کشور به ثبت رسیده اند به ترتیب ،تزریق با وسایل مشترک در مصرفکنندگان مواد (6/66درصد)، رابطه  جنسی  (5/14درصد)  و  انتقال  از  مادر  به  کودک  (4/1درصد)  بوده  است  و  راه انتقال  در  7/16درصد  از  این  گروه  نامشخص  مانده  است. راه  انتقال  8/0درصد  از  این  موارد  مربوط  به خون و فرآورده های خونی در  سالهای  پیش از  اجرای سیاست پالایش صد  درصدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون است.

در مقایسه این آمار با مواردی که ابتلا آنان در سال 1393 گزارش شده است، اعتیاد تزریقی 7/43درصد، برقراری روابط جنسی 3/37درصد و انتقال از مادر مبتلا به کودک 4درصد را تشکیل داده است.در 15درصد از موارد شناسایی شده در این سال راه انتقال نامشخص بوده و هیچ مورد  جدید  ابتلا  از  راه  خون  و  فرآوردههای  خونی  گزارش  نشده  است.  همچنین  6/72درصد  موارد شناسایی شده در این سال را مردان و 4/27درصد را زنان تشکیل می دهند.

راه هاي انتقال ایدز

   HIVدر تمام ترشحات بدن فرد مبتلا وجود دارد ولی محققان به شواهدی از انتقال ویروس به وسیله عرق، اشک ،ادرار  یا  مدفوع  و  وجود  محتویات  استفراغ  دست  نیافته  اند  به  جز  دو  مورد  که  آن  هم  به صورت انتقال به وسیله مدفوع، از راه بریدگی زخم بوده است. به طوری کلی سه راه برای انتقال ویروس ایدز به اثبات رسیده است. که عبارتند از:

تبادل خون یا فرآورده­هاي آن

 HIVمیتواند از راه تزریق خون یا فاکتورهای انعقادی آلوده انتقال پیدا کند. ویروس از راه سیاهرگ مثلا  در  حین  تزریق وریدی،مقعد، واژن، آلت  تناسلی، دهان  و  سایر  غشاهای  محیطی  (مانند  چشم  و مخاط داخل بینی )، یا بریدگیها و زخمها وارد بدن میزبان می شود. بیماران مبتلا به هموفیلی و معتادان تزریقی (که از سرنگ و سوزن مشترک استفاده می کنند) از گروه های پر خطر ابتلا به ایدز هستند. هر نوع وسیله تیز و برنده که  احتمال آغشته کردن فرد به خون آلوده به ویروس را داشته باشد در صورت ضد عفونی  نشدن  و  ایجاد  بریدگی  و  زخم می تواند  فرد  سالم  را  آلوده  کند.  لذا  ابزار  پزشکی  و  دندانپزشکی، لوازم خالکوبی، سوراخ کردن گوش، حجامت، تیغ سلمانی و مسواک ممکن است موجب انتقال آلودگی شوند.

استفاده از سرنگ مشترک 3/1تمام موارد جدید عفونت با  HIVدر آمریکای شمالی، چین و غرب اروپا را تشکیل می دهد . HIVمی تواند به مدت یک ماه یا بیشتر در سرنگ های استفاده شده زنده بماند. خطر آلوده شدن به این ویروس در اثر یک  بار ورود سوزن مورد استفاده به فرد آلوده به آن حدود 1در 150ذکر شده است.

انتقال از مادر به جنین

تقریبا 70درصد انتقال مادر به جنین در دوره نزدیک به زایمان روی می دهد. انتقال پیش از زایمان در مناطق  مختلف  جغرافیایی  متفاوت  است؛  در  آمریکا  15تا  30درصد، در  اروپا  13تا  15درصد  و  در آفریقا 40 تا 50درصد. گذر جنین از کانال زایمانی با بیشترین میزان انتقال از طریق قرار گرفتن جنین در معرض  خون  مادر  را  به  خود  اختصاص می دهد.  اگرچه  زایمان  سزارین هم  میزان  ابتلا  را  کم می کند، نقش  آن  در  مادرانی  که  با  مصرف  داروهای  ضد  رترو  ویررسی بار  ویروسی شان  کاهش  یافته  است مشخص  نیست.  مادران  مبتلا  به   HIVاز  شیر  دادن  منع می شوند  چون  ریسک  انتقال  آن  5/ 3تا  3/10درصد است و هر چه دوران شیر دهی بیشتر باشد، ریسک هم بالاتر است.

آمیزش جنسی

شایعترین  حالت  انتقالHIV از  طریق  تماس  جنسی  با  فرد  آلوده است. اکثر  موارد  انتقالHIV در سراسر دنیا  از  طریق تماس  با  جنس  مخالف رخ  می دهد.  با  این  حال، شکل  انتقال  در  هر  کشور  متفاوت است. در  ایالات  متحده، از  سال  2009 ،بیشتر  انتقال های  جنسی  در  مردان همجنس گرا رخ  داده است، که 64٪ ازتمام موارد مشاهده شده را شامل می شود. در  مورد  تماس محافظت  نشده با  جنس  مخالف، تخمین  خطر  انتقالHIV در  هر  عمل  جنسی  در کشورهای  کم  درآمد  چهار  تا  ده  برابر  بیشتر  نسبت  به  کشورهای  با  درآمد  بالا  است.

در  کشورهای  با درآمد کم، خطر ابتلاء از زن به مرد انتقال به 38/0٪ وازمرد به زن30/ 0درصد تخمین زده شده است .این تخمین برای کشورهای  با  درآمد  بالا ،04/0درصد  و  برای انتقال از زن به مرد 08/0٪ از مرد به زن می باشد. خطر انتقال مقعدی ،4/1تا 7/1درصد با جنس مخالف یا موافق تخمین زده شده است. اگرچه خطر  ابتلاء  از  طریق آمیزش جنسی  دهانی نسبتاً  کم  است، اما  این  احتمال  نیز  وجود  دارد و  بین  صفر  تا 04/0درصد تخمین زده شده است.

رابطه  جنسی  خشن نیز  میتواند  یکی  از  عوامل  مؤثر  در  افزایش  خطر  انتقال  باشد. همچنین  گفته می شود تجاوز  جنسی خطر  انتقالHIV را  افزایش  می دهد  چرا  که  در  این  حالت  به  ندرت  از  وسایل محافظت شده استفاده می شود.

انواع مشاوره ایدز

در  زیر  خلاصه­ای  از  مشاوره  HIV که  در  مراحل  مختلف  پیش  از  بیماری  یا  در  سیر  بیماری  مورد استفاده قرار می گیرند ،آورده شده است.

مشاوره پیشگیري از عفونت HIV

الف) انواع مشاوره پیشگیري از عفونت HIV علیرغم اینکه تا به حال برای جلوگیری از ابتلا به ایدز آموزش و راهکارهای فراوانی انجام گردیده، ولی  همچنان  هر  روز  شاهد  افزایش  مبتلایان  هستیم، بنابراین  به  نظر می رسد  که  بایستی  به  جای  آگاهی دادن  صرف، در  رفتارها ،تغییر  اساسی  ایجاد  گردد

از  این  رو  در  این  روش، مشاور  به  مراجع  برای  شناسایی  و  کاهش  رفتارهای  پر  خطر  کمک می کند.  مشاور می تواند  از  استراتژی های  متنوعی  استفاده  کند.  این  استراتژی ها  می توانند  ساده  و  صرفا شامل ارائه اطلاعات بوده و یا این که پیچیده تر بوده و روش های درمانی مبتنی بر شواهد را شامل شوند.

مانند  مصاحبه  انگیزشی ،روش های  حل  مساله، روان  درمانی های  کوتاه  مدت  بین  فردی  و  درمان شناختی-رفتاری.  مشاوره  پیشگیری در  جلسات  مشاوره ای  پیش  از  آزمایش  و  پس  از  آزمایش  و  نیز  در طول  مدت  بیماری  به  کار می رود.  مشاوران می باید  به  طور  مداوم  چالش هایی  را  که  بیماران  برای  تغییر رفتار با آن مواجه هستند، ارزیابی نموده و استراتژی های عملی برای این چالش ها توصیه نمایند. به عنوان مثال  در  مورد  بیماران  دچار  وابستگی  به  مواد، استراتژی های  کاهش  آسیب  و  درمان  نگهدارنده  برای وابستگی ،میتواند توصیه شود. نتایج مطالعات مختلف نشان می دهد که در برنامه مبارزه با  ایدز  و  متعاقب  آن  اصلاح  نگرشهای  غلط  در  این  زمینه، ترویج  رفتار  صحیح  بهداشتی تنها  راه  برای پیش گیری از این بیماری است.

مشاوره پیش از آزمایش تشخیص ایدز

مشاوره پیش از آزمایش، یک  مشاوره محرمانه بوده که به  افراد امکان  انتخاب  آگاهانه  در  مورد انجام آزمایش  HIV را می دهد.  بر  اساس  دستورالعمل  سازمان  جهانی  بهداشت، این  تصمیم  باید  کاملا  به  فرد واگذار شود و هیچ اجباری در کار نباشد. برای این انتخاب آگاهانه فرد باید فواید و پیامد انجام آزمایش را  بداند.  مشاور  از  فرد  در  مقابل  مشکلات  بالقوه  روانشناختی، قانونی  و  بهداشتی  آشکار  شدن  وضعیت ابتلای  وی  حمایت می کند. 

مشاور  همچنین، ظرفیت  فرد  برای  مقابله  با  نتیجه  مثبت  احتمالی  را  ارزیابی نموده، اطلاعاتی در مورد HIV ارائه کرده و برای کاهش خطر انتقال وارد مشاوره پیشگیرانه می شود. در حالی  که  مشاوره  فردی  روش  استاندارد  برای  مراجعین می باشد، مدل های  جایگزین  مانند  جلسات  برای زوجین و مشاوره گروهی نیز برای مشاوره پیش از آزمایش نیز وجود دارند.

مشاوره پس از آزمایش تشخیص ایدز

عفونت اچ.ای.وی و بیماری ایدز از جمله بیماری هایی است که به لحاظ میزان کشندگی زیاد و هزینه مراقبتی  فراوان، ایجاد مشکلات  اجتماعی  و  هدف  قرار  دادن  جمعیت  جوان  از  معضلات  مهم  جوامع بشری  محسوب می شوند.  متاسفانه  اطلاعات  نسبتا  کمی  درباره  میزان  و  ماهیت  اضطرابی  که  این بیماری  در  عموم  مردم  ایجاد می کند ،در  دست می باشد.  از  این  رو  در  این  نوع  مشاوره،مشاور  باید اطمینان حاصل کند که مراجع مفهوم نتیجه آزمایش خود (چه مثبت و چه منفی) را درک کرده است.

در موارد  ابتلا، مشاوره  پس  از  آزمایش  به  فرد  برای  سازگاری  با  زندگی  همراه  با  عفونت  HIV کمک می نماید. خودکشی فرد مبتلا یک چالش عمده برای مشاوران محسوب می شود. در افراد مبتلا به HIV احتمال اقدام به خودکشی طی دو دوره افزایش می یابد: به صورت تکانشی هنگامی که فرد برای اولین بار  تشخیص  داده می شود؛  و  دیگر  در  اواخر  سیر  بیماری  که  اثرات  عفونت  بر  سیستم  اعصاب  مرکزی ظاهر گشته، فرد توانایی کسب درآمد را از دست داده و احساس می کند که باری بر دوش خانواده شده است.

مشاوران باید خطر خودکشی را در سیر بیماری ارزیابی نموده و بتوانند این قبیل افکار را مدیریت نمایند.  فرد  در  دوره  نهفتگی  است، به  وی  توصیه می شود  در  صورت  انجام  رفتار  پر  خطر، همچنان  در معرض  خطر  ابتلا  به  این  بیماری  است  و  باید  برای  انجام  آزمایش  مجدد  مراجعه  نمایند.  هم  در  جلسه مشاوره پیش از آزمایش و در جلسه پس از آن، استراتژی های تغییر رفتار برای کاهش رفتارهای پر خطرمی باید مورد تاکید قرار گیرند.

مشاوره مستمر براي افراد دچار HIV ماهیت مزمن و پیشرونده عفونت   HIV موجب می شود فرد مبتلا ، بستگان و آشنایان وی با مشکلات روان شناختی  گوناگون  و  متغیری  مواجه  شوند.  بسیاری  از  این  افراد  پیش  از  ابتلا  به  HIV، مشکلات روان شناختی متعددی داشته اند. ابتلا به HIV ،موجب فعال سازی مجدد مشکلات حل نشده پیشین ، مانند تمایل به ارتباط با جنس موافق، مشکلات مربوط به حوادث تروماتیک مانند تجاوز جنسی و یا مشکلات حل  نشده  در  روابط  بین  فردی می گردد. 

در  مراحل  پیشرفته تر  ممکن  است  فرد  نیاز  به  ارجاع  به  مراکز بهزیستی ،آماده  نمودن  وصیت  نامه  و  یا  پیدا  کردن  مراکز  جایگزین برای  مراقبت  از  فرزند  خود  داشته باشد. در  واقع  مشاوره  در  بحران  اغلب  به  این  علت  که  اچ.آی.وی  و  ایدز  تهدید  کنند  بقاء  زندگی  بوده  و انگ اجتماعی بدنبال دارد مورد استفاده قرار میگیرد. مشاوره در بحران حول احساسات فرد متمرکز بوده و تعاریف وی را می پذیرد . در یک بحران ،  مشاور برای مشخص کردن مشکل و بازیابی حس کنترل درمراجع به سرعت تلاش می کند.

مشاوره براي پایبندي به درمان بیماری ایدز

 دریافت  دارو، بیمار  را  با  مشکلات  و  موانع  روان شناختی، فیزیکی  و  عملی  زیادی  رو  به  رو می نماید. عدم  پایبندی  به  درمان، مانعی  در  برابر  سرکوب  موفق  ویروس  توسط  دارو  خواهد  بود.  مشاوره  برای پایبندی به درمان، دانش بیمار در مورد بیماری، دارو و عوارض درمان را ارتقاء بخشیده و به بیمار کمک می کند تا دیدگاه مثبتی پیدا کند و باور کند که میتواند در روند بهبود خود اثر گذار باشد